Etiqueta: vielha

Alex Moga aranesisme, Val d'Aran, Vielha , , , ,

Un Banc d’Aran

Aran a de besonh ua Entitat Financèra pròpia, ei a díder, un “Banc d’Aran”. Aguesta idia pòt semblar impossible mès, se hèm un repàs as models d’èxit europeus e sistèmes financèrs estables e de retruc tanben sociaus (es beneficis s’invertissen en País entà persones qu’ac an de besonh e supòrt as empreses locaus) e dempús d’estudiar un cas exitós en Euròpa podem conclodir es exits dera idea e començar-i a trebalhar. Guardem per ues menutes a Alemania. Es “Sparkasser” se constitoiren en Alemania a finaus deth sègle XVIII coma organitzacions sense ànim de lucre entà ajudar as praubi. Era intencion ère ajudar as persones tamb pògui ingrèssi a estauviar petites quantitats de diners atau coma dar supòrt ara creacion d’empreses enes municipis. Era prumèra entitat d’estauvis s’establic per acadèmics e comerciants de mentalitat filantropica en Hamburg en 1778; e era prumèra tamb eth supòrt d’un govèrn locau, se fundèc en Goettingen en 1801. Aguestes entitats siguèren tan eficaces e populars que rapidament s’extenguèren, en tot passar de 630 en 1850 a 2.834 en 1903. Auè, aguestes entitats son 15.600 tamb oficines en tot Alemania e dan trebalh a mès de 250.000 persones, e an un fòrt istoriau d’invertir sabiament enes empreses deth sòn municipi.

Pensetz un moment! Imaginetz qu’auem un Banc pròpi (era Val d’Aran) a on es beneficis les poguèssem revertir en melhors servicis públics, mès ajudes dirèctes (sociaus, universitàries, eca) e poguèssem incentivar e ajudar economicament a crear empreses ena Val d’Aran e dar supòrt as qu’existissen. Administrativament ei possible, sonque mos i cau crèir. Er aranesisme modèrn n’ei un camín.

Alex Moga aranesisme, Val d'Aran , , ,

Aprofitem era Lei d’Aran

Eth passat 21 de gèr s’aprovaue en Parlament de Catalunya era naua Lei d’Aran. Un esturment ath servici deth progrès sociau e colectiu de toti es que viuen e trebalhen en Aran. Quan ac guardem tamb perspectiva, era Lei d’Aran aurà estat eth major èxit polític d’aguesta decada entà Aran.

Non deishem qu’era critica facila e demagocia de quauques fòrces politiques d’Aran respecte d’aguesta Lei, des aranesi e araneses, passe peth dessús d’aquerò que ei era vertadèra possibilitat de dotar ath País, des melhors servicis e esturments públics que mos aufrís aguesta Lei entà melhorar era qualitat de vida des persones e enfortir er hilat empresariau e econòmic deth País.

Er aprofitament de çò que mos aufrís era Lei d’Aran ei era vertadèra oportunitat entà Aran entà diferenciar-mos des autes destinacions toristiques competidores, crear mès lòcs de trebalh e per tant redusir eth caumatge (atur), crear mès empreses, auer mès empreneduria, melhor educacion, melhor formacion universitària e daurir Aran a ua democràcia exemplar deuant de d’auti territòris que non an ua Lei especifica coma era nòsta.

Aprofitem entà dessenhar eth futur, toti amassa, a trauèrs d’ua Lei qu’auem d’èster orgolhosi d’auer e, que mos meritauem auer dempús de 25 ans reivindicant-la e exigint-la. Era critica facila e demagogica dera resta non mos ajudarà a guardar entà deuant e méter totes es fòrces ath servici dera gent e deth País. En melhorar eth benèster des persones CDA a de préner eth lideratge deth País, d’auti sonque sajaràn de préner eth poder o ben conservar-lo aquiu a on governen. Accionem es oportunitats.

Alex Moga aranesisme, Pensamiento , , , ,

Er aranesisme modern

Aranès o aranesa ei tota aquera persona que viu e trebalhe en Aran sense descuedar-se des que  se’n sentissen e  non i viuen,  sigue quina sigue era sua procedéncia o lòc de neishement.

Aran a estat un espaci territoriau d’acuelhuda e plurau e a de contunhar. Aguesta ei era nòsta riquesa. E a de contunhant estant era riquesa der Aranesisme Modèrn. Un sentiment aglotinador, solidari, inclusiu e divers en favor d’un País qu’a de poder disposar de tota era sua capacitat politica e singular e meter-la ath servici d’ua melhor qualitat de vida des aranesi e des araneses. Un sentiment aranesista transverssal, social e global.

Entà artenher aguesta hita mos cau auer clar un hilat d’objectius a trebalhar: Ua major capacitat politica entà Aran (tath Conselh Generau d’Aran) a de poder díder mès e melhors servicis publics e ua melhor qualitat de vida; Ua major defensa e potenciacion dera identitat nacionau e diferenciau d’Aran mos a de perméter visualitzar a long plaç estadis de reconeishement polític superiors entà arténher aguesta capacitat politica en benefici  des aranesi e araneses; ua defensa d’Aran e dera identitat aranesista a de perméter acuélher ideologies pluraus e de procedències multiples, sense distincion ne discriminacion, positiva ne negativa; crear ua societat sociaument justa, igualitària e de progrès. Viuem un moment de transformacion social, de canvis sociologics e de revindicacions essenciaus coma patrons d’ua naua manèra de hèr. Prepausi qu’er Aranesisme Modèrn sigue eth gran concili polític que mos permete progressar coma País e coma persones.